Çaldıran jeotermal A.Ş.& Asa Tarım Turizm Ltd.Şti tarafından ortaklaşa yürütülen Jeotermal Sera projesini yerinde inceledik.
Firma yetkilileri Veli Akdağ ve Şefik Ensari ile yatırımı değerlendirdik.
Firmanız ve Yatırım Hakkında biraz bilgi verebilir misiniz ?
Asa Danış. Tar. İnş. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti. ticari faaliyetlerine 2006 yılında Van’da başladı. On yıldır faaliyetlerine devam etmektedir. 2006 yılında tarım ve hizmet sektöründe başladığı ticari faaliyetlerini giderek genişletmektedir. Bu amaçla; uzun süre jeotermal enerji kaynağına dayalı yatırım imkanlarını araştırdık ve yatırım yapmak üzere 2010 yılında Çaldıran Ayrancılar Jeotermal Sahasının işletme ruhsatını aldık.
Tesisimiz Ayrancılar mahallesi, Çaldıran-Van karayolu güzergahında 3. km’de yer alıyor. Saha jeotermal enerji potansiyeli bakımından önemli bir yerdir. Sahada jeotermal yatırımları gerçekleştirmek üzere 2014 yılında Asa Danışmanlık Tarım Ltd.Şti.’nin öncülüğünde 9 ortakla Çaldıran Jeotermal A.Ş. ismiyle yeni bir şirket kurduk. Bu şirket ile 2014 yılından bu yana ;
336 dekar arazi satın aldık. Toplam 5 adet jeotermal kuyu açtık. 1.250 m sondaj yapımı neticesinde sıcaklığı 68-92 derece arasında değişen 80 lt/s (yaklaşık 290 ton/saat) debili sıcak su elde ettik.
Yine 2015 yılında termal otel ve aguapark için teknik projeler hazırlanmış ve mevzi imar planı süreci başlatılmıştır. 2015 yılında yapımına başlanan 34 dekar jeotermal ısıtmalı topraksız teknolojik sera 2016 yılı Temmuz ayında işletmeye alınmıştır.
Türkiye’de Seracılığın Mevcut durumu Nedir?
Ülkemizde de seracılık 1970’li yıllardan sonra hızla gelişim göstermiştir. Ülkemizde seracılık daha ziyade iklim verilerinin daha elverişli olduğu güney illerimizde (özellikle Antalya, Mersin ve Antalya) yoğunlaşmıştır. Diğer illerde ve ilimizde seracılığın gelişmeyişinin en büyük nedeni ise kış aylarındaki sıcaklıkların güney illerimize göre daha düşük oluşudur.
Örtü altı yetiştiriciliği birim alandan daha fazla ürün alınması, üreticinin daha küçük alanlardan geçimini sağlayabilmesi, üretimin tarım için çok zor olduğu kış aylarında yapılması nedeniyle, Türkiye’de son yıllarda hızla gelişmektedir.
Ülkemizde yaklaşık 700.000 Dekar alanda örtü altı tarımı yapılmaktadır. Jeotermal enerji ile ısıtılan teknolojik sera alanı ise 3.500 dekar civarındadır. Son 10 yılda özellikle Jeotermal enerji kaynağı ile ısıtılan seralar hızla artmaktadır. Özellikle Afyon, Aydın, Denizli, İzmir, Kırşehir, Şanlıurfa, Eskişehir, Yozgat, Ağrı illeri bu anlamda ön plana çıkmaktadır.
İlimizde Seracılık Nasıl Gelişebilir?
Sera işletmeciliğinde en önemli maliyet ısıtma giderleridir. Jeotermal kaynakların seracılıkta kullanımı sağlandığı taktirde, ısıtma maliyetleri düşeceğinden ilimizde seracılık hızla gelişecektir.
Neden Jeotermal Seralar?
Sera ısıtmasının en ekonomik kaynağı jeotermal enerjidir. Jeotermalle ısıtılan seralarda 12 ay süre ile üretim yapılabilmektedir. Jeotermal ısıtmalı seralarda yılda 40-60 ton ürün (domates) alınmaktadır. Isıtmasız seralarda ise bu miktar 20 ton civarındadır. Isıtmasız seralar ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde turfanda üretim yapmaktadır. Bu dönemde de ürün fiyatları, yüksek olmakla beraber kış üretimine göre daha düşük düzeydedir.
Jeotermalle ısıtılan seralar modern teknolojik seralar olduğu için genelde bu seralarda topraksız kültürde üretim yapılmaktadır. Topraksız kültür seralarda, toprak kullanılmadığı için topraktan kaynaklanan hastalık ve zararlılar elemine edilmekte ve daha az ilaç kullanılmaktadır. Bu seralar bilgisayar kontrollü olduğu için sera içi iklimi ve dolayısıyla sera içi sıcaklığı bitkinin istediği oranda tutulmakta, meyve tutumu için hormon kullanılmamakta ve bombus arıları ile tozlanma sağlanmaktadır.
Seracılık açık tarla yetiştiriciliğine göre 2-5 kat daha fazla ürün ve 5-10 kat daha fazla gelir getirmektedir. Örtüaltı tarımı, birim alandan daha yüksek verim ve kalitenin yanında erkencilik sayesinde yüksek kâr marjına sahiptir.
Van’ın Jeotermal Enerji Kaynakları nelerdir?
İlimiz, jeotermal kaynaklar açısından önemli bir potansiyel taşıyor. İlde 6 jeotermal saha mevcuttur. Bunlar; Erciş, Çaldıran, Özalp, Gürpınar ve Başkale İlçelerimizdedir. Bu sahalarda sıcaklığı 100 dereceye varan kaynaklar var.
Jeotermal kaynakların turizm, konut ısıtma, elektrik üretimi, seracılık gibi bir çok kullanım alanı mevcuttur. Ancak şimdiye kadar Bölgemizin jeotermal enerji kaynaklarının ekonomiye kazandırılma düzeyi henüz çok düşüktür.
Sera Yatırımınız İlçeye ve İlimize Nasıl bir katkı sunacak ?
• Sera, önemli bir istihdam alanı olacak.
• İlimizde Jeotermal kaynakların kullanımını teşvik edecek.
• Teknolojik seracılığın yaygınlaşmasını sağlayacak.
• Seracılık konusunda kalifiye personel yetiştirilecek.
• Seracılık konusunda yapılacak yatırımlar için rehberlik yapılacak.
• 12 ay boyunca İlimizin taze sebze ihtiyacı karşılanacak.
• Nakliye, gübre, ilaç, bakım, onarım gibi bir çok girdi İlimizden karşılanacak.
• Türkiye’nin en soğuk İlçesinde yapılacak olan sera İlçe tanıtımına katkı yapacak.
Tesis ile ilgili bilinmesi gereken konular hakkında neler söylemek istersiniz?
-46 Derecede domates üretimi yapılacak
10 Milyon TL’ye maliyetle yapılan sera, seracılık sektörü için de büyük önem taşıyor. Zira Çaldıran, -46 derece ile ülkemizin en soğuk yeri olarak kayda geçmiştir. Ülkemizde şimdiye kadar bu sıcaklık değerlerinde seracılık tecrübesi yoktur. Yapılan sera ülkemizde en düşük sıcaklık değerlerinde üretim yapan sera özelliğindedir. Bu nedenle; burada yapılan sera ülkemiz seracılığını bir aşama yukarı çıkaracak bir tecrübe olacak.
Yılda Ne Kadar üretim yapmayı planlıyorsunuz ?
Serada yılda ortalama 1.500 ton salkım domates üretimi yapılacak. Üretilen domatesler bölgede pazarlanacak ve Rusya’ya ihraç edilecek.
Üretiminiz Tamamen Doğal mı?
Üretimde hormon kullanılmıyor. Üretimde meyve tutumu doğal yönetmelerle gerçekleştiriliyor. Bu amaçla serada sürekli olarak bambus arıları bulundurulmaktadır. Üretim “iyi tarım” standardı ile gerçekleştirilecek. Ayrıca toprak ile sıfır temasın olduğu serada bitki yetiştirme ortamı olarak Hindistan cevizi liflerinden yapılan cocopeat’ler kullanılıyor. Cocopeat çevreye zarar vermeden toprakta çözünebilen çevre dostu bir yetiştirme aracıdır. Bu ürünler presli slaplar halinde Srilanka’dan getirtildi.
Bu proje kapsamında sosyal sorumluluk çalışmalarınız olacak mı ?
Firmalarımız İlimizin jeotermal kaynaklarının ekonomik ve sosyal değere dönüştürülmesini aynı zamanda bir sosyal sorumluluk görevi olarak kabul etmektedir.
Bu nedenle, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ile geliştirilen işbirliği ile 500 m2 eğitim ve araştırma serası yapıldı. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansının da desteklediği proje, jeotermal seracılık konusunda ildeki teknik elemanların, öğrencilerin, yatırımcı adaylarının eğitim, uygulama ve araştırma faaliyetlerine hizmet edecek.
